หน้าที่ของวิตามินบี 12
วิตามินบีสิบสอง ทำหน้าที่เป็นโคเอนไซม์ในร่างกาย ส่วนใหญ่จะอยู่ในสองรูป
แบบ คือ methyl cobalamin ในพลาสมา และ adenosylcobalamin ในเนื้อเยื่อต่างๆ ในคนปกติมีวิตามินนี้สะสมไว้ในรางกายประมาณ 2-5 มิลลิกรัม ส่วนใหญ่เก็บไว้ที่ตับ ถ้าร่างกายได้รับน้อยการเก็บสะสมก็น้อย จะทำให้มีการขับออกน้อยไปด้วย เนื่องจากร่างกายมีความต้องการวิตามินบีสิบสองนี้น้อย จึงพบว่าปริมาณที่เก็บสะสมไว้ในร่างกายตามปกติก็เพียงพอที่ร่างกายจะใช้ไปได้นานเกินกว่าหนึ่งปี แม้จะไม่ได้รับวิตามินนี้เข้าไปเลยก็ตาม การขับถ่ายของวิตามินบีสิบสอง ส่วนใหญ่มีการขับถ่ายทางน้ำดีประมาณ 65-75 % และถูกดูดกลับทางไอเลียมส่วนปลาย โดย enterohepatic circulation ที่จะนำกลับไปใช้ได้ใหม่อีก ส่วนที่เหลือรวมทั้งส่วนที่แบคทีเรียในลำไส้สังเคราะห์ขึ้นมาจะถูกขับถ่ายทางอุจจาระ ส่วนน้อยขับทางปัสสาวะ โดยปกติร่างกายจะขับถ่ายวิตามินบีสิบสอง ออกทางอุจจาระและปัสสาวะ ประมาณวันละ 0.1-0.2 % ของที่เก็บสะสมในร่างกาย หรือประมาณ 2-5 ไมโครกรัม
เมตะบอลิซึม
1. วิตามินบีสิบสองมีหน้าที่เกี่ยวข้องกับเมตะบอลิซึมในร่างกาย ในรูปของโคเอนไซม์สองชนิดด้วยกัน คือ adenosylcobalamin และ methylcobalamin ซึ่งพบว่าในจุลชีพมีการใช้โค
เอนไซม์เพียง 3 ชนิดเท่านั้นที่เป็น cobalamin-dependent enzymes คือ 5-methyltetrahydrofolate-homocysteine methyl transferase , methylmalonyl CoA mutase และ leucine mutase เอนไซม์ชนิดแรกใช้ในการสังเคราะห์ methionine จาก homocystein และ FH4 จากกรดโฟลิค ส่วนเอนไซม์ชนิดที่ 2 และ 3 ใช้ในปฏิกิริยาของการเปลี่ยน methylmalonyl ไปเป็น succinyl CoA และ L-aLeucine ไปเป็น 3-aminoisocapronate ในการสังเคราะห์และสลายกรดอะมิโนตามลำดับ รายละเอียดของการทำหน้าที่ของโคเอนไซม์ methylcobalamin และ adenosylcobalamin มีดังต่อไปนี้
1.1 Methylcobalamin ทำหน้าที่เป็นโคเอนไซม์ของเอนไซม์ methyl transferase ในการขนย้ายหมู่ CH3 ที่ใช้สังเคราะห์ methionine choline และ thymine ตัวอย่างเช่น การสังเคราะห์ methionine จาก hormocysteine กล่าวคือ เมื่อร่างกายได้รับโฟเลตจากอาหารเข้าไปแล้วจะเกิดการเปลี่ยนแปลงไปเป็น 5-CH3-FH4 เก็บไว้ที่ตับและตามกล้ามเนื้อต่างๆ จากนั้น CH3-FH4 ก็จะส่งหมู่ CH3 ให้กับ homocysteine เพื่อสังเคราะห์เป็น methionine และ 5-CH3-FH4 เก็บไว้ที่ตับและตามกล้ามเนื้อต่างๆ จากนั้น CH3-FH4 ก็จะส่งหมู่ CH3 ให้กับ homocysteine เพื่อสังเคราะห์เป็น methionine
ในบรรดาสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมต้องอาศัยเอนไซม์ในการขนส่งหมู่ CH3 ไปให้กับ homocysteine ในการสังเคราะห์ methionine ได้เท่านั้น ดังนั้นถ้าร่างกายขาดวิตามินบีสิบสองก็จะทำให้เกิดการสะสม 5-CH3FH4 ในร่างกายมากขึ้น จึงทำให้ขาด FH4 ที่ร่างกายจำเป็นจะต้องนำไปใช้ปฏิกิริยาสำคัญอื่นๆ (รูปที่ 4) ด้วยเหตุนี้โฟเลตที่มีในร่างกายก็จะคงอยู่ในสภาพของ 5-CH3FH4 จึงเท่ากับร่างกายขาด FH4 ไปด้วย ผลที่ตามมาก็จะทำให้สังเคราะห์สารประกอบสำคัญอื่นๆ เช่น deoxythymidine phosphate ที่จะนำไปใช้ในการสังเคราะห์ DNA ซึ่งมีความสำคัญอย่างยิ่งเกี่ยวกับเซลล์ก็จะบกพร่องไป ดังนั้นจะเห็นว่าทั้งโฟเลต วิตามินบีสิบสอง และ methionine มีความสัมพันธ์กัน ถ้าร่างกายขาดวิตามินบีสิบสองก็เท่ากับว่าร่างกายขาดโฟเลตไปด้วย จากตัวอย่างที่เห็นได้ชัดเจนเกี่ยวกับความผิดปกติทางโลหิตวิทยา เนื่องจากการขาดวิตามินบีสิบสอง จะไม่มีความแตกต่างไปจากการขาดกรดโฟลิคเลย ทั้งนี้ไม่ว่าจะขาดวิตามินชนิดหนึ่งชนิดใดดังกล่าวข้างต้น ก็จะทำให้เกิดการขาด N5 , N10 methylene FH4 ที่จะส่ง CH3 ให้กับ deoxyuridylate เพื่อสังเคราะห์ thymidylate ที่จะนำไปสังเคราะห์ DNA ต่อไป
ดังนั้นเมื่อร่างกายขาดวิตามินบีสิบสองหรือกรดโฟลิคก็ทำให้ DNA สังเคราะห์ได้ไม่เพียงพอ ทำให้เซลล์ที่สร้างเม็ดเลือดในไขกระดูกเกิดความผิดปกติและตายลง จะส่งผลต่อการสร้างเม็ดเลือดแดงและเม็ดเลือดขาว ให้มีลักษณะผิดปกติไป และเกิด megaloblastosis ขึ้น ทำให้เซลล์เม็ดเลือดมีขนาดใหญ่ขึ้น ลักษณะเซลล์เป็นรูปไข่และมีอายุสั้นลง
1.2 5- adenosylcobalamin โคเอนไซม์นี้ทำหน้าที่ร่วมกับเอนไซม์ methylmalonyl-CoA ได้สารที่จะส่งต่อเข้าสู่วงจรเครบส์ เพื่อผลิตพลังงานออกมา ดังนั้นถ้าร่าง
กายขาดวิตามินนี้จะมี methylmalonic acid คั่งในร่างกาย และถูกขับถ่ายทางปัสสาวะเพิ่มขึ้น นอกจากนี้ยังมี propionyl CoA เพิ่มขึ้นด้วย ทั้งนี้เพราะ propionyl CoA เป็นสาร intermediate ที่ได้จาก b-oxidation ของกรดไขมันเลขคี่ ที่จะเปลี่ยนไปเป็น methylmalonyl CoA ได้ โดยขบวนการ CO2 fixation สารดังกล่าวที่เพิ่มขึ้นนี้จะมีผลไปยับยั้งการสังเคราะห์กรดไขมัน โดยเป็น competitive inhibitor ของ acetyl CoA carboxylase
2. มีฤทธิ์กระตุ้นการเจริญเติบโตในเด็กที่เติบโตช้ากว่าปกติ กล่าวคือ ในเด็กพวกนี้มักจะขาดวิตามินบีสิบสอง และกินอาหารได้มากขึ้น แต่ในเด็กที่มีการเจริญเติบโตเป็นปกติไม่ขากวิตามินนี้ เมื่อให้วิตามินบีสิบสองแล้วจะไม่มีผล
บทความ
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น