เมแทบอลิซึมของวิตามินดี
ในการศึกษาเมตะบอลิสมของวิตามินดี ค่อนข้างยุ่งยากพอสมควร สรุปหลักการเป็นข้อๆ ได้ดังนี้คือ
1. Active metabolite ที่สำคัญคือ 1,25 (OH)2D3 รองลงมาได้แก่ 24,25 (OH)2D3
2. End products จะได้ calcitroic acid และ lactone compounds เป็นส่วนใหญ่ขึ้นอยู่กับการเกิด oxidation ตรง C ของ side chain ตัวใด เช่นถ้าเป็น C-24 จะได้ end product เป็น calcitroic acid นอกจากนั้นอาจมี 1,24,25 trihydroxyvitamin D3, 24,25,26,27 –tetranor-23-COOH-D3, 25,26,27-tetranor-24-COOH-D3 ซึ่งส่วนใหญ่เป็นกรดในกลุ่ม calcitroic และอาจจะได้ intermediate substance หรือ end product แตกต่างกันในเซลล์คนละชนิดเช่น Masuda พบว่าถ้าเป็นเซลล์ UMR-106 (rat osteosarcoma) จะให้ end product เป็น 3-epi-1 , 25(OH)2D3
3. เมตะบอลิสม ในแต่ละเซลล์จะให้ active metabolites ต่างกันเช่นใน keratinocyte จะได้ 24,25 (OH)2D3 (secalciferol) ใน leukemic cell จะได้ 1 alpha, 25(OH)2-16-ene-D3
4. เมตะบอลิสม จะเกิดที่ side chain มากที่สุด
4.1 C ใน side chain ที่ C23, C24, C26 แต่ใน main pathway คือ C24
4.2 ขบวนการประกอบด้วย hydroxylation, oxidation
5. การเกิด metabolize ของ D2 เป็นไปแบบเดียวกับ D3 แต่ active metabolite จะได้ 1,25 (OH)2D2 มีคุณสมบัติแบบเดียวเช่น 1,25(OH)2D3
6. Active metabolite , 1,25(OH)2D3 ไม่คงสภาพ 6-s-trans อยู่รูปเดิม 100% แต่จะเปลี่ยนไปเป็นรูป 6-s-cis ประมาณ 1% ทั้งสอง form ผกผันได้ตลอดเวลา
7. เมตะบอลิสม ของ vitamin D มี self-regulation of production หมายถึงในการผลิต calcitriol และ 24, 25(OH)2D3 ที่เกิดจาก 25(OH)D3 จะให้สารใดมากจะอยู่ภายใต้การควบคุมของ 1,25(OH)2D3 และ PTH เช่น ระดับ 1,25(OH)2D3 ต่ำและ PTH ปกติหรือสูงจะส่งเสริมให้ enzyme 1 alpha hydroxylase มีมากที่จะเปลี่ยน 25(OH)D3 เป็น 1,25(OH)2D3 ได้ดีกว่าและในทางตรงข้าม ถ้า 1,25(OH)2D3 มีมากพอแล้วและหากว่ามี PTH มาเสริมผลที่ได้จะกระตุ้น enzyme 24 hydroxylase เพื่อเปลี่ยน 25(OH)D3 เป็น 24,25(OH)D3 จะเห็นได้ว่าการเกิด 1,25(OH)2D3 และ 24,25(OH)D3 สวนทางกัน
8. เมตะบอลิสมของ analog ไม่จำเป็นต้องให้ active metabolite เป็น 1,25(OH)2D3 เสมอไป
9. วงจรของการเปลี่ยนแปลงวิตามินดี ในอวัยวะที่เกี่ยวข้อง เช่น ผิวหนัง ตับ ไต ลำไส้ กระดูก และต่อม parathyroid ได้สารที่สำคัญ 1,25(OH)2D3, 24,25(OH)2D3 สารต้นกำเนิดคือ 7-dehydrocholessterol เมื่อถูกแสง UV และความร้อนในกายจะกลายเป็น D3 เข้าสู่เลือดไปรวมกับ D3/D2 ที่ได้จากอาหารทั้งหมดจะถูกเปลี่ยนแปลงที่ตับกลายเป็น 25(OH)D3 และ 25(OH)D2 เลือดจะนำไปที่ไตเพื่อเปลี่ยนเป็นรูป 1,25 Dihydroxyvitamin D3,1,25 dihydroxyvitamin D2 และ 24,25 Dihydroxy vitamin D3 ทั้งสองชนิดแรกจะไปช่วยลำไส้ให้มีการดูดซึม calcium และบางส่วนไปที่กระดูกร่วมกับ 24,25(OH)2D3 ซึ่ง 1,25(OH)2D3 จะไปช่วย bone remoldelling และการเกิดของ bone cells ส่วน 24,25(OH)2D3 ส่วนใหญ่จะช่วยการเจริญเติบโตของกระดูกอ่อน
บทความ
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น